Goeiemorgen,
Met het einde van het jaar binnen handbereik landt de laatste De Tussentijd van 2021 op je digitale deurmat. Beschouw deze nieuwsbrief ook als een soort rustpunt in de eindejaarsdrukte.
Een drukte die ik op deze koude dinsdagochtend met plezier zelf naast me neerleg, opdat ik weer tijd kan maken voor introspectie - iets waar dit decennium zich beter ook eens aan waagt.
Je krijgt een stukje over het mooie van voortschrijdende tijd én mijn weloverwogen & hoogst persoonlijke eindejaarslijstjes.
Ik wens je alvast mooie en warme feestdagen toe!
Len
“Het is nooit te laat om het weer goed te maken”, zegt Maureen ergens in het derde seizoen van de fantastische Netflix-reeks Sex education tegen haar voormalige echtgenoot Michael Groff. Hij is naast alleenstaande tevens het voormalige schoolhoofd van Moordale Secondary School, het epicentrum van de serie waar door sekslust en gierende hormonen ontredderde tieners zich staande proberen houden.
Dat Maureen met haar uitspraak verwijst naar zijn relatie met hun zoon Adam, en niet naar hun stukgelopen huwelijk, leidt uiteraard nog tot knullige misverstanden. Maar daar wil ik het hier niet over hebben.
In haar woorden schuilt, wat mij betreft, een krachtige boodschap die verder reikt dan wat we gemakkelijkheidshalve een nieuw begin noemen.
Ik geloof namelijk graag dat het voortschrijden van de tijd iets moois in zich kan dragen. En dan doel ik niet op de voorgekauwde waarheid dat tijd alle wonden heelt. De tijd verzacht een kwetsuur, jazeker. En de tijd doet vergeten. Maar bovenal doet de tijd eigenlijk niet meer dan ons tegen al wat is gebeurd laten aankijken in de verleden tijd, onze woorden en gedachten letterlijk van de tegenwoordige naar de verleden tijd brengen.
Is dat werkelijk een vorm van helen? Ik durf het te betwijfelen. Een gebroken hart kan je lijmen, maar geen enkele barst verdwijnt ooit helemaal. Wanneer ik spreek over iets moois, wil ik net iets tegenover deze manier van denken zetten. Alsof tijd enkel dient om onze pijnlijke ervaringen in de plooien van ons brein te laten verdwijnen.
Nee, ik moet dan denken aan wat iemand me ooit zei. Tijdens een afscheid waarvan we toen niet wisten hoe definitief het was, wilde een geliefde mij duidelijk maken dat wat op dat moment niet kon, misschien ooit wél mogelijk zou zijn.
“We zitten hier over vijf jaar misschien opnieuw”, zei hij, terwijl hij op de tafel tussen ons naar mijn hand zocht. “Of over zeven jaar. Of tien jaar. En dan praten we verder, dan vertrekken we vanuit dit moment en gaan weer verder. Ik geloof dat dat kan. Ik hoop dat dat kan.”
Ik heb lang niet begrepen waar hij het precies over had, maar het moment is me bijgebleven omdat ik hem toen voor het eerst onvoorwaardelijk geloofde. Omdat hij nooit eerder zo eerlijk had geklonken.
Is het mogelijk, vraag ik me nu af, dat hij geen wonde zag die geheeld moest worden? Dat hij ons gesprek als een knip in onze gemeenschappelijke tijdslijn zag? Zouden we vanaf dan allebei afzonderlijk ons leven leiden, met z’n pieken en dalen, en de draad weer oppikken als het toeval of ons verlangen dat wil?
Zo bekeken valt er niets te repareren en is er geen nood aan een nieuw begin. Tijd is dan wat je nodig hebt om verder te zetten wat is geweest, om een vervolg te breien aan dat laatste gemeenschappelijke moment.
Met hem heb ik sindsdien heel sporadisch digitaal contact en het is goed dat het daarbij blijft. Maar de schoonheid van tijd, en dus van het leven, schuilt hem net in de onvoorspelbaarheid van onze ontmoetingen. Meestal met nieuwe, soms met oude gezichten.
Mensen veranderen, mensen groeien. Mensen gaan en komen terug, waarbij alle tussentijd betekenis krijgt in het hier en nu. Mooi, toch.
En of dat belangrijk is? Daar spreek ik me niet over uit.
Maar ik geloof nu óók dat het kan, omdat het zomaar gebeurt.
Post scriptum. Deze afsluitende zinnen schreef ik met de onvergetelijke verzen van ‘Boys don’t cry’ van The Cure op de achtergrond. Het daagt me dat ik meer dan ooit nood heb aan vertier en plezier, aan onbeheerst kunnen lachen terwijl ik rode wijn mors op mijn blauwe hemd en dan hemel en aarde moet verzetten om dat weer proper te krijgen. Maar tegelijk besef ik dat het voorbije jaar me geleerd heeft om maskers te laten voor wat ze zijn, want elke traan heeft het recht te bestaan.
Eindejaarslijstjes
Nog op zoek naar inspirerende lees-, luister- en kijktips? Laat deze lijstjes je dan - geheel vrijblijvend - een handje helpen!
Al deze werken heb ik in 2021 leren kennen. Ze hebben me stuk voor stuk ontroerd of in mijn ziel geraakt, wat het niet eenvoudig maakt om zomaar even uit te leggen waarom ze deze lijstjes hebben gehaald.
(Op eenvoudig verzoek wil ik evenwel een poging wagen.)
Mijn 3 boeken:
Lieg met mij van Philippe Besson
Hamnet van Maggie O’Farrell
De jongens van Nickel van Colson Whitehead
Mijn 3 albums:
I don’t live here anymore van The War on Drugs
Hurry Up, We’re Dreaming van M83
Caustic Love van Paolo Nutini
Mijn 3 films:
Nomadland van Chloé Zhao
The Hand of God van Paolo Sorrentino
Love, Simon van Greg Berlanti
Mijn 3 podcasts:
Boeken FM (mijn favoriete literaire podcast, maar de aflevering over Prachtige wereld, waar ben je van Sally Rooney sprong er tussenuit - seizoen 5, aflevering 7)
De Schaduw van Dutroux
Afscheid van een auto
Fijn dat je De Tussentijd leest! Wil je iets kwijt? Laat dan een opmerking achter in de comments of beantwoord deze mail. Ken je iemand die deze nieuwsbrief ook lezenswaardig zou vinden? Aarzel zeker niet om hem te delen.